६ बैशाख २०८१, बिहीबार

जबर्जस्ती धर्म परिवर्तन र विवाहका कारण पाकिस्तान अल्पसङ्ख्यक जोखिममा

pakistan

अन्तर्राष्ट्रिय समुदाय र मानवअधिकार संगठनहरूबाट जबरजस्ती धर्म परिवर्तन र विवाह रोक्न सबै आह्वानहरूको बावजुद, पाकिस्तानको सरकारले अल्पसंख्यक केटीहरू र महिलाहरूको सुरक्षा सुनिश्चित गर्न धर्म, नीति र संवादको ढाँचालाई अगाडि बढाउन अझै पनि धेरै कम चासो देखाउँछ।

कामार राफिकले डेली टाइम्समा लेखेका थिए कि पाकिस्तानी अल्पसंख्यकहरूका लागि अल पार्टी संसदीय समूह (एपीजी) को प्रतिवेदनले अल्पसंख्यकहरूबाट १२-२५ वर्षका लगभग १,००० छोरीहरूलाई प्रत्येक वर्ष पाकिस्तानमा जबरजस्ती इस्लाम धर्मावलम्बीहरू र उनीहरूका अपहरणकर्तासँग विवाह गरेको पत्ता लाग्यो, जसले स्थितिलाई मानव अधिकार को विपत्तिू भनी वर्णन गरेको थियो।

उक्त रिपोर्टले हालैका वर्षहरूमा जबरजस्ती धर्म परिवर्तन गर्ने र विवाह गर्ने चलनलाई पनि प्रकाश पारेको थियो। यसले यस अमानवीय अपराधलाई रोक्न आवश्यक कानुनलाई सुदृढ पार्न सरकारले गरेको आपत्तिजनक व्यवहारको संकेत दिन्छ।

त्यस्तै, सिन्ध प्रान्तमा विवाहको न्यूनतम उमेर १८ वर्ष पुर्‍याउने बालविवाह निषेध ऐन १९२९ र सिन्ध बालविवाह प्रतिबन्ध ऐन २०१३ लाई कार्यान्वयन गर्न सरकार असफल भएको छ। अफसोस, यी कानूनहरू सिन्ध र पाकिस्तानका अन्य प्रान्तहरूमा राम्ररी लागू भएका छैनन्, रफिकले लेखेका छ्न।

पीडित केटीहरूलाई ट्रायल अबधिमा धेरै हदसम्म उनीहरूको अपहरणकर्ताको हिरासतमै छोडिन्छ, जहाँ उनीहरूले धर्म परिवर्तन वा विवाह सहमतिमा भएको दाबी गर्न बाध्य हुन्छन्।

हामी सबै यस तथ्यसँग परिचित छौं कि यो संकट दशकौंदेखि धार्मिक अल्पसंख्यकहरूलाई धार्मिक रूपमा प्रेरित चरमपन्थीहरूबाट हुने दुर्व्यवहारबाट जोगाउन सरकारको असफलताको उपज हो। अर्कोतर्फ घृणा प्रचार र धार्मिक अतिवादका घटनाहरू अल्पसंख्यक समुदायहरू विशेष गरी हिन्दू र ईसाई धर्मका चेलीहरूका लागि आसन्न खतरा बनेको छ।

संसदीय प्रतिवेदनले धार्मिक अल्पसंख्यक महिलाहरूको सुरक्षा र सम्मान सुनिश्चित गर्न पाकिस्तान कसरी असफल भएको छ भन्ने कुरालाई पनि प्रकाश पार्छ। विज्ञहरूले स्थितिलाई राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय त्रासदी भनेको डेली टाइम्सले रिपोर्ट गरेको छ।

रफिकका अनुसार पाकिस्तानले धार्मिक अल्पसंख्यक महिलाहरूको सुरक्षा र सम्मान सुनिश्चित गर्न कसरी असफल भएको छ भनेर प्रकाश पार्ने धेरै कारणहरू छन्। पहिलो जबरजस्ती धर्म परिवर्तन र विवाहलाई सम्बोधन गर्न पाकिस्तानको प्रभावहीन नीतिगत सुधारहरूले स्थितिलाई थप गहिरो बनाएको स्पष्ट छ। दोस्रो प्रहरीले प्रायः अपहरण, जबरजस्ती धर्म परिवर्तन वा विवाहको रिपोर्टमा आँखा चिम्लिन्छ, र पहिलो सूचना रिपोर्ट (एफआईआर) रेकर्ड गर्न इन्कार गरेर वा सूचनालाई झूटो बनाएर अपराधीहरूलाई दण्डहीनता प्रदान गर्दछ। तेस्रो विवाह गराउने इस्लामिक धर्मगुरुहरूले केटीको धर्म परिवर्तनको प्रकृति र उमेरबारे अनुसन्धान गर्न चाहँदैनन्।

यसबाहेक समस्याको एक अंश प्रभावहीन न्याय प्रणाली पनि हो जुन भेदभावपूर्ण छ। विशेष गरी धार्मिक अल्पसंख्यक महिलाहरूप्रति, जसको मतलब पीडितहरू र उनीहरूका परिवारहरू धेरै केसहरूमा वकिल उपलब्ध गराउने चुनौतिहरूको साथ मुद्दा दायर गर्न डराउँछन्। यद्यपि, धेरैजसो अवस्थामा, धर्म परिवर्तन र विवाह प्रमाणपत्रहरू अपहरणकारीहरूलाई क्षमा गर्न पर्याप्त प्रमाण हो। यो प्रणालीमा त्रुटिहरू छन् र पीडितहरूको मानवीय र कानुनी अधिकारको रक्षा गर्न सुधार आवश्यक छ भन्ने स्पष्ट छ, रफिकले भनेका छ्न।

पाकिस्तान मानव अधिकारको विश्वव्यापी घोषणापत्रमा हस्ताक्षरकर्ता हो जसमा भनिएको छ, धर्मको स्वतन्त्रताको अधिकारमा आफ्नो धर्म परिवर्तन गर्ने अधिकार समावेश छ र कसैलाई पनि आफ्नो धर्म परिवर्तन गर्न जबरजस्ती गरिने छैनू तर पाकिस्तान ले अन्तर्राष्ट्रिय दायित्व पालन गर्न असफल भएको छ।

सायद, पहिलेका सरकारहरूले जस्तै वर्तमान पाकिस्तानी प्रशासनले पनि आफूले पर्याप्त काम गरिरहेको विश्वास गरेको छ तर सत्य यसको ठीक उल्टो छ। आज, गैर-मुस्लिम केटीहरूको अपहरण, जबरजस्ती धर्म परिवर्तन र विवाह यस युगको सबैभन्दा ठूलो मानव अधिकार संकटहरूमध्ये एक भएको छ ।